Phác đồ điều trị ngáo đá đầu tiên ở Việt Nam

Trước đây, khi chưa có phác đồ điều trị, cai nghiện ma túy tổng hợp ở Việt Nam chủ yếu là sử dụng biện pháp tâm lý. Theo phác đồ mới ban hành của Bộ Y tế, điều trị cho người dùng ma túy tổng hợp cần can thiệp bằng thuốc và điều trị tâm lý, xã hội. 

Theo Bộ Y tế, nghiên cứu về hiệu quả điều trị ma túy tổng hợp nói chung còn hạn chế. Một số loại thuốc như D-amphetamine, methylphenidate, bupropion, mirtazapine và naltrexone có thể làm giảm lượng ma túy sử dụng. Trường hợp bệnh nhân bị loạn thần do sử dụng ma túy tổng hợp (còn gọi là ngáo đá), bác sĩ có thể sử dụng các thuốc chống loạn thần. 

Với phương pháp điều trị tâm lý, bác sĩ hỗ trợ bệnh nhân tập trung vào những điểm tốt của bản thân, vượt qua sự kỳ thị từ bên ngoài và tự kỳ thị. Bác sĩ giúp bệnh nhân hiểu về sự độc hại của ma túy tổng hợp, giúp bệnh nhân thiết lập mục tiêu cuộc sống và hoạt động có ý nghĩa để thay thế việc sử dụng ma túy.

Bộ Y tế khẳng định: "Rối loạn sử dụng chất là một bệnh lý phức tạp nhưng có thể điều trị được. Các can thiệp cần tuân thủ nguyên tắc điều trị".

Thanh niên bị ngáo đá leo lên cột điện cao thế. Ảnh: Sơn Hoà.

Báo cáo Tình hình Ma túy năm 2017 của Cơ quan Phòng chống Ma túy và Tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC), chất kích thích Amphetamine (ATS) là loại ma túy phổ biến thứ hai trên thế giới chỉ sau cần sa. Ước tính có khoảng 37 triệu người sử dụng ATS trên toàn cầu. ATS cũng tạo gánh nặng bệnh tật, xếp sau các loại ma túy thuộc nhóm thuốc phiện.

Theo Cơ quan Thường trực Phòng chống ma túy, Bộ Công an, cuối năm 2017 Việt Nam có hơn 222.000 người nghiện. Trong đó, số người nghiện ma túy tổng hợp tiếp tục tăng. Một số địa phương tỷ lệ nghiện ma túy tổng hợp trên 80% số người nghiện, như Trà Vinh 90,7%; Đà Nẵng 86%; Quảng Trị 84%... Số người nghiện mới chủ yếu sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần.

Loại ma túy tổng hợp được sử dụng phổ biến là Methamphetamin, Estasy, Ketamine với các tên gọi lóng như đá, thuốc lắc, viên nữ hoàng, ngọc điên, yaba. Người dùng quá liều sẽ bị kích động, run, tăng nhịp tim, có hành vi tấn công, lú lẫn, ảo giác, tiêu cơ vân, co giật, hôn mê và tử vong.

Nghiên cứu cho thấy người nghiện ma túy đá (Methamphetamine) hầu hết có triệu chứng trầm cảm và lo âu, chiếm 58%. Một số người nghiện bị loạn thần, bao gồm hoang tưởng bị truy hại và ảo thính. Dùng phối hợp với chất dạng thuốc phiện, Methamphetamine được cho là khiến người nghiện tăng ý tưởng hoặc kế hoạch tự sát.

Phụ nữ mang thai sử dụng ma túy đá có thể gây dị dạng thai, sảy thai. Thai nhi sống sót có nguy cơ cao bị đẻ non, thiếu cân, mắc hội chứng cai hoặc dễ mệt mỏi.

Đối với trẻ em, Methamphetamine có thể làm tổn thương vận động và rối loạn giọng nói, gây hội chứng Tourette ở trẻ em, đột tử do kích thích quá ngưỡng hệ thần kinh trung ương. Methamphetamine cũng làm loạn nhịp tim, bất thường cấu trúc và chậm phát triển.

Thực tế, nhiều người cho rằng ma túy tổng hợp không gây nghiện nên "thử cho biết", mà không biết rằng ma túy tổng hợp cũng gây nghiện như ma túy truyền thống.

Lê Nga