Các dạng bệnh lý tuyến giáp

Các dạng bệnh lý tuyến giáp

Tuyến giáp sản sinh hormon chi phối các hoạt động của cơ thể nên tổn thương tuyến giáp gây nhiều ảnh hưởng đến các bộ phận khác trong cơ thể. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ nằm phía trước cổ, sản xuất ra hormone T3 và T4. Hormone theo máu đi khắp các cơ quan trong cơ thể, chi phối các hoạt động như tốc độ đốt cháy năng lượng và nhịp tim của bạn. Những hoạt động này phối hợp với nhau tạo nên quá trình trao đổi chất. Tuyến giáp hoạt động không đúng, lượng hormone sản xuất tạo ra hiện tượng thừa, thiếu làm rối loạn quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới.

Rối loạn chức năng tuyến giáp:

Tăng cường tuyến giáp: là những rối loạn khiến tuyến giáp tiết nhiều hormone hơn mức cơ thể cần. Bệnh thường gặp của tăng năng tuyến giáp là bệnh basedow (cường giáp). Basedow xảy ra do rối loạn tự miễn dịch, khiến hệ miễn dịch của cơ thể kích thích tuyến giáp sinh ra rất nhiều hormone. Tăng năng tuyến giáp còn có thể bị gây ra bởi những khối u tuyến giáp khiến hormone được sản xuất nhiều.

Giảm năng tuyến giáp là khi tuyến giáp không tiết đủ lượng hormone mà cơ thể cần. Bệnh thường gặp là chứng Hashimoto (viêm tuyến giáp). Hashimoto là chứng rối loạn tự miễn khi hệ miễn dịch vô thức tấn công tuyến giáp, gây ức chế sự tiết hormone. Giảm năng tuyến giáp còn do việc điều trị tăng năng tuyến giáp, xạ trị ung thư, cắt bỏ tuyến giáp.

Trong vài trường hợp, tuyến yên có vấn đề cũng có thể khiến tuyến giáp trở nên kém hoạt động gây u tuyến giáp. Viêm tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.

Các biểu hiện của tăng năng tuyến giáp

Tăng năng tuyến giáp hay còn gọi là cường giáp. Ban đầu, bạn sẽ không thấy bất cứ triệu chứng nào của bệnh, bởi chúng tiến triển chậm. Nhưng theo thời gian, khi chu trình chuyển hóa diễn ra nhanh có thể gây nên các triệu chứng.

+ Sụt cân kể cả khi khẩu phần ăn không đổi hoặc tăng lên.

+ Ăn nhiều hơn bình thường

+ Nhịp tim nhanh, tim đập bất thường hoặc thót tim

+ Lo âu

+ Hay cáu kỉnh

+ Rối loạn giấc ngủ

+ Rung tay, chân

+ Tăng tiết mồ hôi

+ Tăng nhạy cảm với nhiệt độ nóng

+ Yếu cơ

+ Thường xuyên đi ngoài

+ Kỳ kinh nguyệt không đều và máu kinh ra ít hơn.

Những triệu chứng kèm theo có thể xương yếu dễ gãy. Tăng năng tuyến giáp ảnh hưởng đến xương trước khi bạn có dấu hiệu của sự rối loạn chức phận của nhiều cơ quan khác. Đặc biệt, phụ nữ đã mãn kinh sẽ có rủi ro cao hơn đối với chứng loãng xương.

Biểu hiện của giảm năng tuyến giáp

Ngược lại với cường giáp, suy giáp là tình trạng suy giảm chức năng tuyến giáp. Triệu chứng của bệnh thường tiến triển chậm trong nhiều năm. Ban đầu, bạn có thể thấy mệt mỏi và uể oải. Sau đó, các triệu chứng cụ thể sẽ xuất hiện khi sự chuyển hóa diễn ra chậm lại.

+ Tăng cân mặc dù bạn không ăn nhiều

+ Tăng nhạy cảm với lạnh

+ Chứng táo bón

+ Yếu cơ

+ Đau cơ và khớp

+ Trầm cảm

+ Rất mệt mỏi

+ Da khô và tái

+ Mặt phù nề

+ Giọng khàn

+ Nguyệt san ít máu hoặc không có kinh nguyệt.

Bên cạnh đó, bạn có thể bị tăng cholesterol trong máu, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Biểu hiện của u tuyến giáp

Bạn có thể tự kiểm tra khối u bằng cách đứng thẳng trước gương, ngửa cằm nhẹ lên trên. Kiểm tra 2 bên khí quản dưới yết hầu để tìm bướu. Nếu bướu chuyển động lên xuống khi bạn nuốt nước bọt, có thể bạn đã mắc u tuyến giáp.

Cách khác để bạn kiểm tra khối u tuyến giáp với chỉ một cốc nước. Đứng thẳng trước gương, uống nước và kiểm tra phần cổ. Khi bạn uống nước, khối u sẽ di chuyển lên xuống và bạn dễ dàng nhận thấy nó.

Biểu hiện của ung thư tuyến giáp

Hầu hết bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp bị u tuyến giáp và không hề xuất hiện triệu chứng. Để chẩn đoán liệu bạn có mắc ung thư tuyến giáp hay không, bác sĩ phải làm xét nghiệm rõ ràng. Một số ít bệnh nhân bị ung thư tuyến giáp sẽ có triệu chứng bệnh. Nếu khối u đủ lớn, nó có thể gây ra sưng ở cổ, chỗ bị sưng có thể gây ra đau đớn khi nuốt hoặc thở. Vài người có thể sẽ bị khàn giọng.

Tóm lại, các bệnh về tuyến giáp hầu hết đều không thể phòng tránh. Cách tốt nhất để ngăn ngừa đó là kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu bạn phát hiện thấy những bất thường ở cổ, hoặc có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe, cùng các triệu chứng được nếu ở trên, bạn nên gặp bác sĩ ngay. Việc phát hiện và có biện pháp chữa trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa bệnh diễn tiến nặng hơn./.

Ths. Bs. Lê Minh Uy – PGĐ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật An Giang