Thiếu hụt I-ốt và biện pháp phòng chống

I-ốt ở thiên nhiên hiện diện trong nước biển và nước mưa. Ở biển, I-ốt tồn tại dưới dạng hợp chất, dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời oxy hóa thành I-ốt. Từ đó, I-ốt bay hơi và theo gió mưa đưa vào đất liền để bổ sung cho đất. Ở các vùng đồi núi, nạn chặt phá rừng đã gây ra sụt lỡ bởi mưa lũ, từ đó cuốn trôi nhiều chất dinh dưỡng trong đó có I-ốt. Hệ lụy là con người, động vật ăn những thực phẩm nuôi trồng vùng đất trên sẽ ở trong tình trạng thiếu I-ốt. Bên cạnh đó, những xe đẩy bán muối không có trộn I-ốt tại một số địa phương rất nhiều lại phục vụ tận nhà. Ngoài ra, một số hộ dân ở thành thị lại được tiếp cận dịch vụ quảng cáo, khuyến mại có khuynh hướng chuyển sang dùng nhiều bột nêm, bột canh, hay ở vùng sâu, vùng xa thường sử dụng nhiều nước mắm tự làm để thay thế muối I-ốt trong bữa ăn hàng ngày. Từ đó, đẩy nguy cơ thiếu hụt I-ốt ở cộng đồng ngày càng cao hơn.

Khi cơ thể thiếu I-ốt, tuyến giáp làm việc nhiều hơn để tổng hợp nội tiết tố giáp trạng nên tuyến giáp to lên, gây bướu cổ. Bướu cổ là cách thích nghi của cơ thể để bù lại một phần thiếu I-ốt. Khi có kích thước to nó sẽ chèn ép đường thở, đường ăn uống gây ra các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe. Thiếu I-ốt ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai sẽ gây sẩy thai tự nhiên, thai chết lưu, đẻ non. Khi thiếu I-ốt nặng, trẻ sinh ra có thể bị tổn thương não, nói ngọng, câm, điếc, lé hoặc liệt tay chân. Thiếu I-ốt thời kỳ niên thiếu gây ra bướu cổ, chậm phát triển trí tuệ, chậm lớn, nói ngọng, nghễnh ngãng, liệt cứng tay chân. Trẻ bị thiếu I-ốt không đạt kết quả tốt trong học tập. Ở người lớn gây ra các biến chứng mệt mỏi, không linh hoạt, giảm khả năng lao động đưa đến hạn chế phát triển kinh tế gia đình và xã hội.

Muối I-ốt không làm thay đổi mùi vị thức ăn.Lượng I-ốt được trộn vào muối an toàn cho cả người không thiếu I-ốt.Mỗi ngày cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng I-ốt rất nhỏ, thế nhưng nếu bị thiếu sẽ gây ra rất nhiều tác hại đối với sức khỏe. Để phòng chống các rối loạn do thiếu I-ốt thì mọi người cần phải dùng muối I-ốt thường xuyên, liên tục và suốt đời. Tất cả các rối loạn do thiếu hụt I-ốt, kể cả bệnh đần độn hoàn toàn có thể dự phòng được bằng cách cung cấp I-ốt cho cơ thể hàng ngày. Trong đó, biện pháp tiện lợi và rẻ tiền nhất là dùng muối I-ốt đều đặn trong khẩu phần ăn của mỗi gia đình.Tuy nhiên, I-ốt trong muối có thể bị hao hụt qua quá trình bảo quản và chế biến. Vì vậy, khi dùng muối I-ốt chúng ta hãy lưu ý sau: Chọn bao bì muối I-ốt có nhãn hiệu in rõ ràng, thông tin đầy đủ, bao bì còn nguyên vẹn; giữ muối I-ốt nơi khô ráo, tránh ánh sáng mặt trời, dùng xong buộc kín miệng túi hoặc để muối trong lọ đậy nắp kín để tránh I-ốt bị bay hơi; không rang muối I-ốt; nên cho muối I-ốt vào thức ăn sau khi đã nấu chín.

Nhân “Ngày toàn dân mua, sử dụng muối và các chế phẩm có I-ốt - 2/11”, vì sức khỏe của cộng đồng, vì trí tuệ của thế hệ tương lai, mọi nhà hãy sử dụng muối I-ốt và các chế phẩm có chứa I-ốt.

 Nguyễn Minh Thời

TTYT Tịnh Biên