Hỏi đáp về tác hại của thuốc lá

Hỏi: Thuốc lá  tác hại như thế nào đối với sức khỏe, đời sống con người

Trả lời:

Về mặt sức khỏe: thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh: khí thủng; bệnh ung thư miệng, họng; phá hoại các mạch máu, gây đông máu, nhiễm độc máu và bệnh hoại tử. Nếu như hút thuốc lá trước tuổi 18, phổi sẽ không phát triển và bị co lại, dẫn tới những vấn đề về hít thở. Những người hút thuốc lá chịu rủi ro cao hơn người khác khi bị những khối u trong hệ tiêu hoá, vấn đề kinh niên về đường ruột và rất khó chữa trị. Hút thuốc làm giảm khả năng lưu thông của máu trong cơ thể, tăng nhịp tim và làm suy giảm sức khoẻ. Chất phụ gia nicotin có trong thuốc lá sẽ làm cho ngón tay và răng sẽ bị vàng, hơi thở có mùi hôi và da chóng có nếp nhăn. Phụ nữ có thai mà hút thuốc sẽ chịu rủi ro bị sảy thai, sinh con nhẹ cân, con bị ốm hoặc tử vong. Trẻ sơ sinh của những người cha hút thuốc trong những tháng trước và trong thời gian mang thai có rủi ro gấp đôi bị chứng hở hàm ếch, bệnh bạch cầu và nguy cơ bị ung thư não cao hơn tới 40% so với những trẻ em có cha không bao giờ hút thuốc. Khói thuốc còn đặc biệt nguy hiểm khi gây các bệnh cấp tính hoặc kinh niên làm ảnh hưởng sức khoẻ thể chất cũng như trí tuệ đối với những người không hút, nhưng phải sống trong môi trường có khói thuốc lá. Theo thống kê, tại Việt Nam, mỗi năm có 40.000 người tử vong do những nguyên nhân liên quan đến thuốc lá, cao gấp 3 lần số người chết do tai nạn giao thông. Một nghiên cứu còn chỉ ra rằng, thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong cho 3 người trong tổng số 10 người chết vì bệnh tim, và 9 trong số 10 người chết vì ung thư phổi. 

Về mặt kinh tế: người hút thuốc lá phải chi tiêu một khoản tiền khá lớn, làm ảnh hưởng đến thu nhập và chi tiêu của hộ gia đình, đặc biệt là ở những gia đình kinh tế khó khăn. Một khảo sát gần đây cho thấy, số tiền chi cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần chi phí giáo dục, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Ngoài ra,  chi phí để chăm sóc y tế cho chính bản thân người hút thuốc và cả những người hút thuốc thụ động trong gia đình là rất lớn. Trong khi đó, người bệnh không những dần mất đi khả năng lao động, mất đi một nguồn thu nhập cho gia đình, mà còn phải chi trả cho tiền chữa trị bệnh tật do thuốc lá gây ra. Như vậy tình trạng hộ nghèo tiếp tục diễn ra, làm ảnh hưởng nặng nề đến an sinh xã hội. Bên cạnh, rác do mẫu tàn và khói thuốc lá cũng ảnh hưởng xấu đến môi trường sống. Thuốc lá còn có nguy cơ gây ra những vụ hỏa hoạn lớn mà tiêu biểu là những vụ cháy rừng, tàn phá tài nguyên quốc gia.

Hỏi: Hiện nay có một bộ phận thanh thiếu niên sớm làm quen với thuốc lá. Xin cho biết mức độ tác hại của nó đối với lứa tuổi này?

Trả lời:

Ở lứa tuổi Thanh, thiếu niên là giai đoạn đang phát triển, đang định hướng và trưởng thành về tâm sinh lý và nhân cách. Giai đoàn này các em chịu tác động và ảnh hưởng không nhỏ của gia đình, môi trường sống xã hội và giáo dục của nhà trường nên dễ học đòi, nhiễm các thói quen xấu như hút thuốc lá. Nhưng nên nhớ rằng tập hút thì rất dễ nhưng để bỏ thuốc thì là cả một vấn đề khó khăn. Hơn nữa các em cũng không phải là tuổi để nghĩ và hiểu về những hậu quả của khói thuốc lá gây ra. Các em đâu có biết rằng, với thể chất còn non nớt, đang phát triển của mình, thuốc lá có sức tàn phá mạnh mẽ. Bởi, thuốc lá có thể gây ung thư, ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu, nội tiết, tim mạch, đột quỵ và rất nhiều loại bệnh khác. Như vậy, thuốc lá sẽ xâm chiếm và từng bước làm nguy hại nghiêm trọng đến sức khỏe cho chính các em và ngay cả những người xung quanh khi hàng ngày hít phải khói thuốc. Thuốc lá ngoài gây ô nhiễm môi trường sống, nó còn làm giảm chất lượng học tập và hiệu quả làm việc, bào mòn sự thông minh, sáng tạo của thế hệ trẻ và tất nhiên sẽ làm mất dần chất xám của dân tộc, lứa tuổi mà hiện nay chúng ta đang rất quan tâm đào tạo và bồi dưỡng để sau này phục vụ đất nước.

Hỏi: Có phải hút thuốc lá điện tử ít độc hơn thuốc lào và thuốc điếu.

Trả lời:

Một hội thảo do Bộ Y tế tổ chức cho thấy rằng đang có những dấu hiệu thuốc lá kiểu mới đang tấn công giới trẻ. Tại Việt Nam, con số thống kê gần nhất có 1,1% người hút thuốc đã sử dụng thuốc lá điện tử, tỉ lệ sử dụng thường xuyên là 0,2% nhưng con số này tiếp tục gia tăng, kể cả ở nhóm 13-15 tuổi. Một loại thuốc lá điện tử dạng làm nóng, đang được coi là có nhiệt độ đốt nóng thấp hơn thuốc lá điếu và được cho rằng đây là lý do giảm được tác hại với người dùng. Nhưng Bộ Công thương cho biết đây là sản phẩm mới, chưa rõ về tác hại lâu dài, về bản chất vẫn gây nghiện như thường, sẽ ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và làm gia tăng người hút thuốc lá.

Hỏi: Thuốc lá có nhiều tác hại như thế nhưng tại sao rất ít người nghiện bỏ thuốc lá .

Trả lời:

Chất gây nghiện trong thuốc lá là Nicotine, khi hít khói thuốc lá vào phổi chỉ cần 5 – 15 giây là chất Nicotine hấp thụ vào  máu sẽ đến các điểm cảm thụ Nicotine trong não gây tiết ra các chất kích thích làm người hút có cảm giác hưng phấn, trí óc có vẻ nhạy bén, trí tưởng tượng nâng cao …Nhưng cảm giác này sẽ mất đi trong thời gian vài chục phút, người hút cảm thấy ủ rũ buồn bã, không muốn suy nghĩ, dễ bị kích thích, cáu giận. Muốn lấy lại cảm giác tươi tỉnh thì buột phải hút thuốc tiếp. Lâu ngày thời gian tác dụng của chất Nicotine trên não ngắn dần nên người hút phải tăng số lần hút thuốc lên.

Hỏi: Có phải bỏ hút thuốc sẽ làm tăng cân?

Trả lời:

Người hút thuốc lá làm cho các tuyến tuyến tiêu hóa tiết ít dịch hơn nên cảm giác thèm ăn cũng giảm đi nên ăn ít và mức tiêu hóa cũng giảm nên  thường bị gầy và chất Nicotine cũng làm mất đi mất đi một số calori ở người hút thuốc lá lại làm gầy thêm. Nay bỏ hút thuốc, tuyến tiêu hóa tiết nhiều dịch hơn, ăn ngon miệng hơn và sẽ tăng cân, lúc đó cần điều chỉnh bữa ăn cho phù hợp sẽ hạn chế sự tăng cân.

Hỏi: Được biết, Luật phòng chống tác hại thuốc lá có hiệu lực từ ngày 01/ 05/2013. Xin cho biết một số điều về hành vi nghiêm cấm và địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn

Trả lời:

Tại Việt Nam, Luật số: 09/2012/QH13, Luật phòng chống tác hại thuốc lá đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 18 tháng 6 năm 2012 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 5 năm 2013 và Nghị định Số: 77/2013/NĐ-CP ngày 17 tháng 07 năm 2013 về quy định chi tiết thi hành phòng chống tác hại thuốc lá, về một số biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá; có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15 tháng 9 năm 2013. Sau đây xin được trích một số điều trong Luật với những nội dung cụ thể như sau:

Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.

2. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.

3. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật này.

4. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.

5. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

6. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

7. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa

điểm có quy định cấm.

8. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.

9. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.

Điều 11. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn

1. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm:

a) Cơ sở y tế;

b) Cơ sở giáo dục, trừ các cơ sở quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;

c) Cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em;

d) Cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao.

2. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà bao gồm:

a) Nơi làm việc;

b) Trường cao đẳng, đại học, học viện;

c) Địa điểm công cộng, trừ các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này và khoản 1 Điều 12 của Luật này.

3. Phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn bao gồm ô tô, tàu bay, tàu điện.

Nói tóm lại, thuốc lá gây ra nhiều tác hại ảnh hưởng đến kinh tế, sức khỏe của cá nhân và của cộng đồng. Sự thiếu hiểu biết, hút thuốc, bệnh tật rồi nghèo đói; cái vòng luẩn quẩn đó sẽ không bao giờ kết thúc nếu thuốc lá chưa được loại trừ ra khỏi cuộc sống. Vì một xã hội văn minh, phát triển, vì một tương lai tươi sáng cả một thế hệ. Chúng ta hãy quyết tâm nói không với thuốc lá./.

Nguyễn Minh Thời

TTYT Tịnh Biên