Phòng ngộ độc Botulinum

Ngộ độc xảy ra không thường xuyên, có thể nhiều vụ với nhiều người bị ngộ độc. Có các trường hợp ngộ độc riêng lẻ, không rõ yếu tố dịch tễ, diễn biến nhanh.

Nguyên nhân: Do vi khuẩn Clostridium sinh ra độc tố có tên gọi là botulinum gây ngộ độc. Vì vậy, khi có người bị ngộ độc, cần tìm hiểu thức ăn đã ăn trước đó có bị nhiễm Clostridium, thức ăn nghi ngờ là thực phẩm đóng gói kín, đồ hộp không được nấu chín, hoặc đã nấu chín nhưng để lâu.

Vi khuẩn Clostridium là loại trực khuẩn gram dương, sống trong điều kiện kỵ khí tuyệt đối, sinh nha bào. Nha bào tồn tại nhiều trong đất, không khí, nước biển, ruột hải sản, chịu được điều kiện đun sôi 100^oC ở điều kiện áp suất bình thường trng vài giờ.

Biểu hiện: Phổ biến 12 - 36 giờ, phần lớn người bị ngộ độc có biểu hiện trong ngày đầu tiên, có thể xuất hiện sớm trong khoảng 6 – 8 giờ sau khi ăn.

Bệnh cảnh chính là liệt ngoại biên đối xứng hai bên kiểu lan xuống, người bệnh vẫn tỉnh táo, không có rối loạn cảm giác. Liệt ban đầu xuất phát từ vùng đầu, mặt, cổ lan xuống chân. Bệnh nhân bị sụp mi, nhìn đôi, nhìn mờ, đau họng, hó nói, khó nuốt, khàn tiếng, khô miệng. Trường hợp nặng gây liệt cơ hô hấp, gây ứ đọng đờm dãi, ho khạc kém thở yếu, thở nhanh, suy hô hấp và có thể tử vong.

Phòng bệnh: Bộ Y tế khuyến cáo các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm và an toàn được công nhận. Người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như sau:

- Chọn sản phẩn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận.

- Thận trọng với các thực phẩm đóng kín như trên nhưng có mùi hoặc màu sắc thay đổi, hoặc có vị khác thường (ví dụ sữa chua nhưng không còn vị chua bình thường).

- Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá vì chỉ có nhiệt độ đông đá mới làm vi khuẩn ngừng phát triển và không sinh độc tố.

- Ưu tiên ăn các sản phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Lưu ý nấu chín sẽ phá hủy độc tố botulinum.

- Với các sản phẩm lên men, đóng gói hoặc he đậy kín theo cách truyền thống như dưa muối, măng, cà muối, …): chỉ cần đảm bảo phải chua,  mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn./.

BS. Văn HiểnTài -  Trung tâm Kiểm soát bệnh tật  AG

                  (Theo Hướng dẫn tạm thời chẩn đoán, điều trị ngộ độc botulinum của Bộ Y tế)