Phòng ngừa tình trạng tự tử

Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tự tử là trầm cảm. Ở những người trầm cảm nặng luôn đi kèm cảm giác bất lực, họ tin rằng bản thân không thể thoát ra khỏi nỗi đau khổ và cuộc sống trở nên bế tắc. Thông thường người bị trầm cảm chịu đựng âm thầm rồi lên kế hoạch tự sát mà không để cho ai biết. Còn những tự tử do tâm thần phân liệt chỉ chiếm 1% dân số thế giới song thường rơi vào những cá nhân vốn khỏe mạnh. Căn bệnh này khó che giấu hơn trầm cảm nhưng gây ra hậu quả nặng nề không kém. Bệnh nhân bị thôi thúc bởi tiếng nói trong đầu sẽ tự kết liễu hoặc làm hại người khác. Đối với người nghiện rượu, ma túy; đặc biệt là ma túy đá rất dễ tự sát. Họ trở nên không kiểm soát được hành động của bản thân dưới tác dụng của chất kích thích. Cũng có hành vi tự sát đến từ suy nghĩ muốn làm chủ số phận như trong hoàn cảnh mắc một chứng bệnh nan y mà không có hy vọng sống sót. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể dẫn đến nguy cơ tự tử như: Trải qua một biến cố lớn gây sốc; tiền sử gia đình có người bị rối loạn tâm thần, lạm dụng thuốc hoặc từng tự tử; bạo lực gia đình, bị lạm dụng về thể xác hoặc tinh thần; bị giam cầm, cô lập; tiếp xúc với hành vi tự tử của người khác hoặc từng tự tử nhưng không thành.

Người có ý nghĩ tự tử thường có dấu hiệu của trầm cảm: buồn chán, hay mệt mỏi, giảm các hứng thú các thói quen cũ, lo lắng, tuyệt vọng, mất ngủ. Cần đặc biệt chú ý những trường hợp mất ngủ kéo dài, thờ ơ với bản thân hoặc xung quanh. Đôi khi có các dấu hiệu của hoang tưởng, ảo giác: nghe thấy có tiếng nói trong đầu; nghĩ có người làm hại, đầu độc hay có người xui khiến,  thánh thần nhập; thấy ma quỷ, người chết. Có ý định tàng trữ, cất dấu những vật dụng để thực hiện hành vi tự sát: tích thuốc ngủ, dấu dao, chuẩn bị dây. Đột ngột có những hành vi bất thường: dặn dò người thân con cái; mặc quần áo, tắm rửa sạch sẽ; tự  nhiên trò chuyện vui vẻ với mọi người sau thời gian dài không giao tiếp với xung quanh.

Để phòng ngừa các trường hợp  tự tử, chúng ta cần có các biện pháp theo dõi sát sao để xử lý thích đáng và kịp thời. Gia đình và người thân có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nhận biết sớm các hành vi khác lạ, dù là nhỏ nhất. Một việc quan trọng nữa là cần khai thác tiền sử tâm lý và rối loạn tâm thần, các biểu hiện ý tưởng tự sát, kế hoạch tự sát, hành vi tự sát. Cần theo dõi các sự kiện chỉ báo nguy cơ tự sát cao như bệnh nhân không còn dự định gì cho tương lai, đem cho tài sản cá nhân, viết thư tuyệt mệnh, viết di chúc hay mới trải quả một cú sốc tinh thần. Kiểm soát các phương tiện dùng để tự sát như: Tích trữ thuốc, các vật sắc nhọn, vũ khí, dây thừng, không để bệnh nhân nằm một mình ở các tầng gác cao. Nâng đỡ tâm lý, giảm nỗi đau bằng cách thay đổi môi trường stress, được trợ giúp gần gũi bên các thành viên gia đình, bạn bè hay người thân thuộc. Điều quan trọng là giúp họ tìm ra một giải pháp tích cực cho vấn đề của bản thân hay tìm ra một cách gì đó để thay thế như tìm một nguồn vui mới, thay đổi lối sống mới./.

                                                                                         Nguyễn Minh Thời

                                                                                            TTYT Tịnh Biên