Bệnh lao có thể thanh toán vào năm 2030

Bệnh lao đã kéo dài gần 140 năm, kể từ khi phát hiện ra nguyên nhân là do vi khuẩn. Bệnh lao là kẻ giết người thầm lặng. Không ai bị mắc lao là  tử vong ngay, mà bệnh thường kéo dài âm thầm và phát hiện muộn. Bệnh khi dẫn đến tử vong thì đã lây sang không biết bao nhiêu người khác. Ngày xưa, bệnh lao được coi là một trong những “tứ chứng nan y”, không có thuốc chữa. Ai bị bệnh lao thường được coi như sẽ cầm chắc cái chết trong tay. Đằng nào cũng chết nên người ta phải giấu. Vì thế bệnh lao để lại nhiều hậu quả rất thương tâm. Gia đình có người bị lao thì con cái rất khó lấy chồng, không ai dám đến nhà. Chính sự kỳ thị, mặc cảm ấy đã làm cho bệnh lao trường tồn hơn một trăm năm qua. Nếu đem so sánh thì bệnh lao và COVID-19 có nhiều nét tương động từ biểu hiện, cách lây lan và phòng chống. Nhưng cơ chế lây bệnh lao nguy hiểm hơn. Vì vi khuẩn lao có thể lây truyền theo đường không khí với các hạt mịn có kích thước từ dưới 5 micro mét, lại có khả năng đối phó, thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường trong thời gian dài hơn. Trong khi đó, COVID-19 chỉ lây khi tiếp xúc với giọt bắn trực tiếp từ người bệnh hoặc bề mặt các đồ vật qua tay tiếp xúc trực tiếp rồi đưa lên miệng mắt mũi. Hiện nay chúng ta đang có mối quan tâm của tất cả hệ thống chính trị, cũng như là hệ thống y tế và toàn thể cộng đồng phòng chống Covid-19. Chúng ta đã thực hiện biện pháp 5 K, có thể nói là rất đạt hiệu quả. Nếu như bệnh lao cũng được quan tâm như COVID-19, thì với điều kiện kỹ thuật của chúng ta đã có đủ các xét nghiệm, hệ thống chống lao đã cung cấp đầy đủ hệ thống thuốc men, cũng như là phác đồ điều trị đầy đủ, thì chúng ta sẽ dễ dàng phát hiện và điều trị được tất cả các trường hợp bị lao. Từ đó, mục tiêu loại bỏ bệnh lao vào năm 2030 là hoàn toàn có thể thực hiện được.

Tuy nhiên,  bên cạnh những bệnh nhân lao đang được quản lý, điều trị tại các cơ sở y tế thì cũng có một số bệnh nhân lao trong cộng đồng chưa phát hiện và điều trị được, đây là vấn đề rất đáng lo ngại. Ngày nay, ngành Y tế luôn chủ động đảm bảo cung ứng các dịch vụ có chất lượng về chẩn đoán và điều trị bệnh lao, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân dễ dàng sử dụng các dịch vụ khám chẩn đoán bệnh lao tại các cơ sở y tế. Thực hiện nghiêm túc nguyên tác về điều trị, đảm bảo bệnh nhân lao tuân thủ điều trị đầy đủ, đúng phác đồ. Thứ hai là ưu tiên đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc.  Thí dụ như máy xét nghiệm đờm soi trực tiếp, chụp Xquang, đặc biệt là xét nghiệm sinh học phân tử hiện đại để xét nghiệm phát hiện những bệnh nhân lao kháng thuốc. Với kỹ thuật Xpert,  ngày nay đã có thể phát hiện vi khuẩn lao và xác định lao kháng thuốc chỉ trong 2 giờ đồng hồ với độ nhạy lên đến 90%. Các thuốc chống lao cũng đã có những phác đồ mới, rút ngắn thời gian điều trị và hiệu quả cao hơn, ngay cả với lao đa kháng và siêu kháng thuốc.

Để điều trị hiệu quả đối với những bệnh nhân lao, việc nâng cao sức khỏe rất là quan trọng, đặc biệt trong mùa dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới SARS-CoV-2, thì bệnh nhân lao phải giữ vệ sinh nơi ở sạch sẽ, thoáng mát và thường xuyên tập thể dục đều đặn và ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, không thức khuya, không hút thuốc lá, không uống rượu, bia và khi ho nhớ che miệng và đeo khẩu trang ra ngoài đường. Người nhà hoặc người có tiếp xúc với bệnh nhân lao nên đi khám định kỳ từ 3 – 6 tháng/lần để phát hiện, điều trị sớm bệnh lao./.

                                                                                                      Nguyễn Minh Thời

                                                                                                        TTYT Tịnh Biên