Đổi mới công tác tuyên truyền về Bảo hiểm y tế

Công tác tuyên truyền về BHYT có một tầm quan trọng đặc biệt trong quá trình thực hiện chính sách này. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra mục đích của tuyên truyền là làm cho “dân biết, dân hiểu, dân tin và dân làm theo”. Thực tế những năm qua trong quá trình thực hiện chính sách BHYT, bên cạnh những thành tựu còn không ít những hạn chế và yếu kém. Một trong những nguyên nhân của các hạn chế và yếu kém chính là chưa làm tốt công tác tuyên truyền về BHYT. Vậy trong công tác tuyên truyền BHYT, chúng ta cần làm tốt những vấn đề sau:

Trên thế giới có nhiều khái niệm khác nhau về BHYT, nhưng mục đích chung của BHYT đều giống nhau, đó là huy động  nguồn tài chính để chi trả chi phí KCB cho người tham gia khi bị ốm đau, bệnh tật. “BHYT trước hết là một tổ chức cộng đồng đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, có nhiệm vụ gìn giữ sức khỏe, khôi phục lại sức khỏe hoặc cải thiện tình trạng sức khỏe của người tham gia BHYT”.

Nói cụ thể hơn đó là một cách dành dụm một khoản tiền trong số tiền thu nhập hàng tháng của mỗi cá nhân hay mỗi hộ gia đình để đóng vào Quỹ do Nhà nước đứng ra quản lý nhằm mục đích giúp mọi thành viên tham gia Quỹ có ngay một khoản tiền trả trước cho các cơ sở cung cấp dịch vụ CSSK khi người tham gia không may ốm đau phải sử dụng các dịch vụ đó mà không phải trực tiếp trả chi phí KCB, cơ quan BHXH thanh toán khoản chi phí này theo quy định của Luật BHYT.

Góp phần giảm nghèo đói. Sinh, Lão, Bệnh, Tử là một quy luật tất yếu, không một ai thoát khỏi quy luật này. Lúc trẻ trai và khỏe mạnh thì có sức khỏe để tự mưu sinh, nhưng lúc mắc bệnh tật, đặc biệt là các bệnh nguy hiểm, hay lúc về già, khả năng lao động kém, dễ ốm đau thì thu nhập sẽ giảm sút. Vì vậy một câu hỏi đặt ra với mọi người là những lúc như vậy lấy nguồn tiền nào để khám chữa bệnh (KCB). Phần đông người bệnh đều có nỗi lo về tính mạng của mình trước bệnh tật, nhưng kèm theo một nỗi lo không kém nặng nề là lo tiền để chữa bệnh. Xét trên phương diện của từng cá nhân hay từng hộ gia đình, thì chi phí cho CSSK nói chung và KCB nói riêng sẽ là một khoản chi rất lớn so với thu nhập tính trên đầu người.

Vì vậy ngoài việc làm mất sức lao động và gây ra nghèo đói, bệnh tật còn làm cho nghèo đói do chi phí cao cho KCB, mà mỗi một cá nhân  hay mỗi hộ gia đình khó vượt qua nổi; nhiều hộ gia đình nhất là các hộ nghèo muốn KCB phải đi vay nợ và sau đó chỉ có nghèo hơn. Do đó trong những năm gần đây, Tổ chức Y tế Thế giới đã nhấn mạnh đến hai chức năng của y tế: Mặt khác, trên phạm vi toàn xã hội, một thực tế không thể phủ nhận, đó là tổng kinh phí hàng năm cần thiết cho việc CSSK nói chung và KCB nói riêng  đã tăng lên đáng kể. Sỡ dĩ như vậy là vì: dân số tăng nhanh ( mỗi năm dân số nước ta tăng gần bằng số dân của một tỉnh), bệnh tật mà hiện nay loài người đang phải đối phó ngày càng phức tạp ( tỷ lệ mắc các bệnh ác tính tăng lên, nguy cơ bị các bệnh nguy hiểm ngày càng nhiều, những căn bệnh mới xuất hiện như HIV/AIDS, SARS, H5N1…), giá các dịch vụ y tế ngày càng cao ( do áp dụng nhiều kỹ thuật hiện đại kết hợp với khuynh hướng thương mại hóa không tránh khỏi trong kinh tế thị trường)….. Trong khi đó với hình thức trả trước cho Quỹ BHYT thì Quỹ sẽ chi trả, người bệnh ít chịu gánh nặng tài chính khi phải chi trả nhiều (tất nhiên không phải là tất cả mà có mức độ nhất định, người ta gọi là “trần” thanh toán). Do đó Quỹ BHYT mang tính chia sẻ giữa người chưa bị bệnh và người đang bị bệnh, giữa người bệnh ít với người bệnh nhiều. Hơn thế, nếu thực hiện BHYT bắt buộc (tức là đóng phí BHYT theo thu nhập, người giàu đóng nhiều, người nghèo đóng ít) thì ngoài việc chia sẻ trên đây còn có sự chia sẻ giữa người giàu với người nghèo . Do đó BHYT (đặc biệt là BHYT bắt buộc) là một hoạt động mang tính nhân đạo cao nhất trong các hoạt động nhân đạo.

Tóm lại BHYT là một chính sách quan trọng để bảo đảm an sinh xã hội, tham gia vào chống đói nghèo do bệnh tật gây ra. BHYT cũng là một nguồn tài chính rất quan trọng dành cho CSSK nhất là trong tình hình ngân sách của Nhà nước không đủ để bao cấp hoàn toàn cho CSSK. BHYT là sự chia sẻ, cưu mang hữu hiệu nhất giữa người giàu với người nghèo, giữa vùng giàu với vùng nghèo. BHYT là phương pháp dành dụm từ lúc trẻ khỏe, đang sung sức lao động, kiếm ra của cải để đến lúc về già, lúc ốm yếu có tiền mà vượt qua khó khăn….. BHYT là một giải pháp ưu việt trong một hệ thống CSSK công bằng.

Tuyên truyền cho chính sách BHYT là một công tác quan trọng, với mục đích giúp cho người dân hiểu vai trò và ý nghĩa của BHYT để họ tham gia (dù là bắt buộc hay tự nguyện), hiểu rõ trách nhiệm cũng như quyền lợi mà họ được hưởng, hiểu rõ những việc nên làm và cả những việc nên tránh để BHYT thực sự mang lại hữu hiệu cho CSSK của cộng đồng cũng như của chính bản thân mình.

Ds. Trần Văn Chí - TTYT Phú Tân