Cảnh báo ngộ độc do vi khuẩn Clostridium Botulinum

Clostridium Botulinum là trực khuẩn kỵ khí, có nha bào. Nhiệt độ thích hợp cho vi khuẩn phát triển từ 3,5 đến 48 độ C. Khi ăn thực phẩm nhiễm Clostridium botulinum sinh độc tố sẽ vào dạ dày ruột và được hấp thụ chủ yếu ở tá tràng và hỗng tràng vào máu tới cơ quan đích thuộc hệ vận động ở thần kinh ngoại biên. Bệnh xuất hiện nhanh 6 - 48 giờ sau khi ăn thực phẩm nhiễm độc, phổ biến 12-36 giờ sau ăn, đôi khi có thể lên đến 6-8 ngày. Theo Cục An toàn thực phẩm, độc tố botulinum được sinh ra do vi khuẩn Clostridium botulinum trong môi trường kỵ khí. Các sản phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản lên men, đóng hộp không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum và sinh độc tố botulinum.

Sau khi ăn thức ăn nhiễm độc tố botulinum bệnh nhân biểu hiện liệt theo trình tự liệt bắt đầu từ vùng đầu mặt cổ như khó nuốt, đau họng, khó nói, khàn giọng, mắt không mở được, lan xuống hai tay, sau đó tới hai chân, liệt các cơ hô hấp (khò khè, ứ đọng đờm rãi ở họng, khó thở). Đặc trưng của bệnh là liệt mềm, đối xứng hai bên, lan xuống bắt đầu từ vùng đầu xuống chân. Đặc biệt bệnh nhân không có rối loạn cảm giác và bệnh nhân vẫn tỉnh táo. Triệu chứng tiêu hóa có thể gặp là buồn nôn, nôn, đau bụng, giảm nhu động ruột. Liệt nặng có thể gây suy hô hấp là nguyên nhân tử vong. Trường hợp nhẹ có thể chỉ yếu mỏi các cơ giống như suy nhược, không thực hiện được các động tác gắng sức. Thời gian liệt kéo dài, trung bình thời gian thở máy ở các bệnh nhân là 2 tháng, có thể lâu hơn và cần nhiều tháng để hồi phục. Ngộ độc botulinum là ngộ độc đặc biệt, xảy ra không thường xuyên. Biểu hiện lại giống như ngộ độc cá nóc, bạch tuộc vòng xanh, nên rất dễ nhầm. Một số bệnh nhân ngộ độc loại này cũng có thể bị bỏ sót khi liệt xuất hiện nhanh, khi phát hiện đã tử vong hoặc liệt nặng; do đó không thể kể lại loại thức ăn nghi ngờ và biểu hiện bệnh đặc trưng ở trên.

Theo khuyến cáo, để phòng ngộ độc do vi khuẩn Clostridium botulinum nên chọn các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận. Thận trọng với các thực phẩm đóng kín, có mùi hoặc màu sắc thay đổi hoặc có vị khác thường. Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá (chỉ có nhiệt độ đông đá mới làm vi khuẩn ngừng phát triển và không sinh độc tố). Ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn. Khi phát hiện nghi ngờ ngộ độc phải đến ngay cơ sở y tế để khám và chữa trị kịp thời./.

                                                                                                 Nguyễn Minh Thời

                                                                                                   TTYT Tịnh Biên