Phòng chống đột quỵ trong cộng đồng

Có nhiều nguyên nhân gây đột quỵ:

Thiếu máu cục bộ dẫn đến đột quỵ xảy ra do tình trạng tắc nghẽn trong động mạch. Theo thống kê, hiện nay có đến khoảng 85% các ca bệnh đột quỵ thuộc nhóm này. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng này.

Một trong những nguyên nhân đột quỵ phổ biến tiếp theo là do huyết khối, các mảng xơ vữa bên trong thành mạch có thể tiến triển gây hẹp dần lòng mạch. Các tổn thương này có thể dẫn đến sự kết tập bất thường của tiểu cầu tại vị trí hẹp, làm lòng mạch bị tắc nghẽn hoàn toàn. Hậu quả là một phần não bị thiếu máu nuôi, dẫn đến đột quỵ do thiếu máu tại chỗ.

Động mạch bị tắc nghẽn do huyết khối từ nơi khác đến gây lấp mạch. Huyết khối này có thể được hình thành từ tim hoặc do mảng xơ vữa động mạch bong tróc ra. Dạng đột quỵ này được gọi là đột quỵ do thuyên tắc.

Ngoài ra đột quỵ do xuất huyết não.

Dấu hiệu nhận biết đột quỵ

- Khuôn mặt: Dấu hiệu dễ nhìn thấy là mặt bệnh nhân bị méo. Nếu nghi ngờ hãy yêu cầu bệnh nhân cười, vì méo có thể nhìn rõ hơn.

- Tay: Tay bị liệt, cũng có thể có diễn tiến từ từ như tê một bên tay, vẫn điều khiển được tay nhưng kém chính xác. Ngoài ra,  còn có một số dấu hiệu xuất hiện ở chân như nhấc chân không lên, đi rớt dép,…

- Lời nói: Rõ nhất là một số người đột quỵ bị “á khẩu” hay nói đớ.

Đưa bệnh nhân đến bệnh viện khám ngay khi ghi nhận những dấu hiệu vừa nêu trên.

Ngoài ra có những triệu chứng ở người bị đột quỵ có thể kể đến như:

- Lẫn lộn, sảng, hôn mê; thị lực giảm sút, hoa mắt; chóng mặt, người mất thăng bằng, không thể đứng vững;

- Đau đầu, buồn nôn, nôn ói,…

Yếu tố nguy cơ:

- Người bị rối loạn Lipid máu.

- Tiền sử cá nhân hoặc gia đình đã từng bị đột quỵ, thiếu máu não thoáng qua hoặc bệnh tim.

- Lạm dụng các chất kích thích như uống nhiều rượu, sử dụng ma túy.

- Người hút thuốc lá chủ động hoặc hít phải khói thuốc lá thụ động, gặp tình trạng khói thuốc lá dẫn đến mỡ tích tụ trong động mạch, tăng nguy cơ máu đông.

- Người thừa cân, béo phì, ít vận động tập thể dục.

- Chế độ ăn uống không hợp lý, lượng Cholesterol cao.

- Về tuổi tác, người trong nhóm tuổi từ 55 tuổi trở lên có nguy cơ cao.

- Phụ nữ có nguy cơ bị đột quỵ thấp hơn so với nam giới.

Khi phát hiện người đột quỵ:

- Gọi xe cấp cứu ngay lập tức; tuyệt đối giữ cho bệnh nhân không bị té ngã;

- Không tự ý điều trị như đánh gió, bấm huyệt, châm cứu, cho bệnh nhân uống thuốc huyết áp hay bất kỳ loại thuốc nào; theo dõi các biểu hiện của bệnh nhân như co giật, méo miệng, nôn mửa, chóng mặt, mất thăng bằng, loạn trí,…;

- Để bảo vệ đường thở, nên đặt bệnh nhân nằm nghiêng và không cho bệnh nhân ăn uống gì.

Cách phòng ngừa đột quỵ:

Nhằm ngăn ngừa nguy cơ bị tai biến mạch máu não, cần có lối sống và thói quen ăn uống khoa học:

- Tập thể dục thường xuyên, tối thiểu 30 phút/lần tập và duy trì 3-4 lần/tuần để tăng cường sức khỏe bản thân;

- Có chế độ ăn uống hợp lý, không dùng nhiều thức ăn chiên xào, thức ăn nhanh, thức ăn dầu mỡ nhiều cholesterol và chất béo, thức uống có cồn, nước có ga, rượu bia,… Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thịt trắng, hải sản, trứng, ngũ cốc và các loại đậu,…;

- Không thức khuya, ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc và chú ý đến chất lượng giấc ngủ;

- Không sử dụng các chất kích thích;

- Hạn chế tắm đêm vì đây cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ;

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tầm soát đột quỵ, đặc biệt là lượng cholesterol và huyết áp, tim mạch, tiểu đường,…;

Ăn uống:

- Cố gắng ăn nhiều rau củ, các loại trái cây.

- Kiểm soát khẩu phần ăn, không ăn quá no dẫn đến lượng calo nạp vào tăng, hàm lượng chất béo hấp thụ cao, tăng nguy cơ béo phì.

- Hạn chế ăn chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.

- Ưu tiên các nguồn protein ít chất béo.

- Cố gắng giảm hàm lượng natri trong mỗi khẩu phần ăn./.

Ys. Nguyễn Văn Ngôn - TYT xã Phú Hữu, huyện An Phú