Không chủ quan với bệnh tay chân miệng

Hầu hết các ca bệnh đều diễn biến nhẹ, nhưng ở một số trường hợp, bệnh có thể diễn biến nặng và gây biến chứng nguy hiểm như viêm não - màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong, nên bệnh TCM cần được phát hiện sớm, điều trị kịp thời. Về mức độ nguy hiểm của bệnh TCM có khả năng gây thành dịch lớn.

Do đó, cần lưu ý các vấn đề sau đây để bệnh tay chân miệng không dẫn đến biến chứng nguy hiểm:

1. Có trẻ mắc tay chân miệng không có triệu chứng của bệnh

Thông thường khi mắc bệnh tay chân miệng trẻ có các biểu hiện sớm là mệt mỏi, sốt (38 - 38,50C), đau họng, sổ mũi diễn ra trong vài ngày. Sau đó sẽ xuất hiện các mụn nước ở niêm mạc miệng, thường là ở mặt trong má, lợi, mặt bên của lưỡi; các mụn nước có kích thước nhỏ (2 - 3mm) nằm trên một nền niêm mạc viêm đỏ. Các mụn nước trong miệng dập vỡ rất nhanh tạo ra các vết loét, đau rát. Mụn nước, bọng nước sẽ tiếp tục xuất hiện ở bàn chân, bàn tay, đôi khi gặp cả mụn nước, bọng nước ở mông.

Chính vì lẽ đó, nhiều người cho rằng khi mắc bệnh tay chân miệng trẻ phải có các biểu hiện của bệnh. Tuy nhiên, có một số trường hợp không điển hình và triệu chứng trên không rõ ràng, chỉ có loét miệng, hoặc không rõ dạng bóng nước, chỉ là dạng chấm hoặc hồng ban. Điều này khiến người thân nhầm lẫn với các bệnh khác và thường chỉ phát hiện khi bệnh đã biến chứng nặng.

 2. Biểu hiện của bệnh tay chân miệng dễ nhầm lẫn

Hầu hết các trường hợp trẻ mắc bệnh tay chân miệng đều ở thể nhẹ và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, bệnh đang ngày càng gia tăng mức độ nguy hiểm, đặc biệt có những trẻ phải nhập viện ở giai đoạn nặng có biến chứng cao huyết áp, thở nhanh.

Trong một số trường hợp, biểu hiện của tay chân miệng dễ nhầm lẫn khiến cha mẹ nhận biết muộn. Theo đó, khi trẻ có biểu hiện sốt, chảy nước bọt, nguyên nhân là trẻ bị loét miệng không nuốt được thì phụ huynh lại nhầm lẫn với biểu hiện của việc mọc răng. Trẻ bị nổi ban vùng kín, vùng mông thường hiểu lầm con bị hăm tã (do trẻ mặc tã thường xuyên, tái đi tái lại lần).

Trẻ có những vết nổi ở những vị trí kín đáo như rìa ngón tay, rìa ngón chân, phụ huynh lại nhầm tưởng bị muỗi cắn,…Đối với biểu hiện trên, phụ huynh tuyệt đối không được chủ quan. Nếu trẻ xuất hiện các biểu hiện trên kèm sốt, hoặc giật mình khi ngủ, cần đưa trẻ đến ngay bác sĩ để được thăm khám kịp thời.

3. Bệnh thường tấn công trẻ có sức đề kháng yếu

Bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Trẻ càng nhỏ thì các triệu chứng càng nghiêm trọng hơn. Trẻ em có nguy cơ lây nhiễm vi rút và mắc bệnh cao hơn vì hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, khả năng đề kháng và miễn dịch yếu hơn.

Ngoài ra, trẻ cũng là đối tượng hay đưa tay, đồ chơi vào miệng, khiến vi rút dễ xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc miệng hay ruột vào hệ thống hạch bạch huyết. Bệnh phát triển rất nhanh và gây ra các tổn thương ở da và niêm mạc. Chính vì lẽ đó nếu trẻ có sức đề kháng yếu dễ mắc bệnh và có thể có nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu phát hiện muộn, chăm sóc không đúng.

4.Trẻ chưa biết cách tự bảo vệ bản thân

Do trẻ nhỏ nên việc ý thức tự bảo vệ bản thân không có, khi trẻ vui chơi, hoạt động theo bản năng là chủ yếu và chưa phân biệt được những yếu tố nào có thể gây nguy hại cho cơ thể. Và đây cũng chính là nguyên nhân khiến cho trẻ dễ bị nhiễm bệnh nhất là khi bệnh tay chân miệng lại rất dễ lây lan.

Trẻ nhỏ hay đưa tay, đồ chơi vào miệng khiến vi rút dễ xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc miệng hay ruột vào hệ thống hạch bạch huyết. Bệnh phát triển rất nhanh và gây ra các tổn thương ở da và niêm mạc.

Vi rút gây bệnh tay chân miệng có thể lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết mũi họng, nước bọt, chất dịch từ bọng nước hoặc phân của người bệnh. Do đó, bệnh rất khó phòng ngừa nhất là khi trẻ đi học tại nhà trẻ, mẫu giáo.

Nguy cơ lây bệnh giữa các trẻ là rất cao, mạnh nhất trong tuần đầu tiên sau khi một trẻ nhiễm bệnh nhưng giai đoạn lây nhiễm có thể kéo dài vài tuần do vi rút còn trong phân.Thực tế, dù trẻ bị nhiễm bệnh và cách ly ở nhà 1-2 tuần cho tới khi hết bệnh thì khi đi học, trẻ vẫn có thể lây bệnh cho các bạn khác.

5. Bệnh tay chân miệng không có thuốc đặc trị

Bệnh tay chân miệng hiện chưa có thuốc phòng chống vi rút hoặc các loại vắc xin đặc hiệu để phòng ngừa. Các biện pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng, chăm sóc bệnh nhân như: thuốc hạ sốt, giảm đau; bù đủ nước cho bệnh nhân nếu có sốt cao.

Bệnh nhân cần được ăn đủ dinh dưỡng, ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu; vệ sinh miệng thường xuyên bằng các dung dịch sát khuẩn. Tại các thương tổn ngoài da, bôi các dung dịch sát khuẩn để tránh nhiễm thêm các loại vi rút khác. Chính vì vậy nếu phát hiện muộn, chăm sóc không đúng có thể khiến bệnh nặng hoặc có biến chứng nguy hiểm.

6. Những nhận định sai lầm

Ở một số bậc cha mẹ có những nhận định sai lầm về bệnh tay chân miệng như, bệnh tay chân miệng chỉ xảy ra với trẻ em từ 5 tuổi trở xuống, bệnh xảy ra khi giao mùa,… nhưng trên thực tế trẻ trên 5 tuổi và ngay cả người lớn cũng có thể mắc căn bệnh này.

Và trên thực tế, bệnh tay chân miệng có thể xảy ra vào bất cứ thời điểm nào trong năm chứ không chỉ vào những khoảng thời gian chuyển mùa. Khi nhiễm bệnh, trẻ cũng không bắt buộc phải có những biểu hiện như loét miệng hay nổi sần, mụn nước ở tay hay chân. Có những trường hợp trẻ bị nhiễm chỉ nổi sần ngoài da và các bậc cha mẹ rất dễ nhầm lẫn khi nghĩ rằng con em mình chỉ bị những bệnh nhiễm ngoài da thông thường.

Khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng cha mẹ thường chủ quan cho rằng đây là bệnh lành tính, trẻ quấy khóc, khó ngủ,… là bình thường. Nhưng cha mẹ không nên xem thường khi thấy trẻ ngủ không yên, giật mình, khóc quấy, hoặc ngủ li bì, mê mệt,…. Những biểu hiện này nếu xuất hiện ở trẻ cũng cần cho trẻ nhập viện để được điều trị bởi có thể là bệnh đã biến chứng sang viêm màng não. Đây là lúc bệnh đã trở nặng và có khả năng gây nguy hiểm cao.

‎Tóm lại: Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút gây nên. Bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ có diễn tiến nhanh và có thể dẫn đến tử vong. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Chính vì vậy, để phòng bệnh tay chân miệng, trẻ phải thường xuyên rửa tay với xà phòng; không cho trẻ mút tay, ngậm đồ chơi; không dùng chung chén, bát đĩa, thìa; thực hiện ăn chín, uống sôi.

Tại nhà và trường học cần thường xuyên lau sạch các bề mặt, vật dụng, đồ chơi, dụng cụ học tập, bàn ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc chất tẩy rửa thông thường khác; phân của trẻ phải được thu gom và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh. Cách ly trẻ bệnh tại nhà. Không đến nhà trẻ, trường học, nơi các trẻ chơi tập trung trong 10-14 ngày đầu của bệnh./.

Trần Thới Luân - Trung tâm Y tế Châu Thành